Lean Manufacturing, czyli Szczupła Produkcja

Lean manufacturing to sposób produkcji lub prowadzenia działalności, który koncentruje się na zmniejszeniu ilości strat i zapewnieniu klientowi wartości na każdym etapie procesu. Szczupła produkcja działa w oparciu o system pobierania (pull), bazujący produkcję na żądaniach klienta i optymalizujący przepływ pracy w całym łańcuchu dostaw. Firmy produkcyjne stosujące filozofię Lean kładą znacznie większy nacisk na zaufanie i rozwój personelu, niż na samą optymalizację maszyn.

W przeciwieństwie do produkcji tradycyjnej, w szczupłej produkcji proces postrzegany jest jako całość, dąży się więc do poprawy całego łańcucha wartości, nie tylko do zwiększenia wyników poszczególnych etapów procesu.

Lean manufacturing powstało w Toyota Motor Company jako System Produkcyjny Toyoty. Podczas badań prowadzonych przez studenta MIT dla Jima Womacka, piszącego książkę “Maszyna, Która Zmieniła Świat”, nazwa TPS (Toyota Production System) przeobraziła się w termin “Lean”.

Na czym polega szczupła produkcja?

W celu optymalizacji i usprawnienia procesów biznesowych, Lean manufacturing kładzie nacisk na następujące zasady:

Krok 1: Koncentracja na wartości

Producenci stosujący myślenie Lean priorytetowo traktują te działania, które zwiększają wartość produktu z perspektywy klienta. Natomiast czynności, które nie przynoszą wartości, za którą klient płaci, uważane są za straty (muda) i muszą zostać wyeliminowane. Metodyka Lean zaleca sposoby ograniczania strat takie, jak na przykład 5 Whys, Gemba, lub raport A3.

Krok 2: Oparcie na systemach pull, nie push

Produkcja szczupła działa w oparciu o system popytu, nie prognozowania. Tradycyjnie zorganizowane firmy produkcyjne pracują głównie przy użyciu aplikacji ERP, ukierunkowanych na wydajność operacyjną i logistyczną. Produkcja Lean hołduje opartym na pobieraniu systemom Kanban. Metoda Kanban zapewnia, że zespoły nie są przeciążone i że realizują konkretne, złożone przez klienta zamówienia.

Krok 3: Całościowe ujęcie strumienia wartości

Dzięki analizie całego strumienia wartości, a więc wszystkich czynności i działań podejmowanych w celu dostarczenia klientowi produktu, minimalizowane jest występowanie wąskich gardeł, ograniczany jest zbędny transport i zamawiane są tylko wymagane ilości surowców. Każda wykonywana czynność musi wiązać się ze zwiększeniem wartości produktu, a wszelkie koszty zbędne, np. utrzymanie dużych przestrzeni magazynowych, w których składowane są gotowe wyroby miesiącami oczekające na sprzedaż, postrzegane są jako marnotrawstwo.

Krok 4: Nieustanne doskonalenie

Firma zarządzana w myśl filozofii Lean nigdy nie spoczywa na laurach, lecz zawsze jest na ścieżce ciągłego doskonalenia – Kaizen. Dzięki temu, poprzez małe, częste, pozytywne zmiany, stan firmy stale się poprawia. Codzienne stand-upy, retrospektywy i narzędzia takie jak Poka-Yoke to tylko niektóre ze sposobów, dzięki którym przedsiębiorstwa zarządzane zgodnie z metodyką Lean utrzymują nieustanny rozwój.

Jak Lean manufacturing wpływa na firmę?

Kiedy firma adoptuje zasady szczupłej produkcji, doświadczenie jej pracowników, dostawców i klientów diametralnie się zmienia. Wynika to głównie z tego, że firmy te działają w bezpośredniej opozycji do wcześniej stosowanych, bardziej tradycyjnych zasad produkcji.

Produkcja tradycyjna opiera dostarczanie swoich towarów na pracy ręcznej, maszynowej lub kombinacji obu. W trakcie produkcji, towary są postrzegane jako praca w toku (WIP) i ujmowane są zazwyczaj w bilansie firmy. Te założenia sprawdzają się dla produkcji masowej – wyprodukować towar hurtem, a następnie prognozować jego sprzedaż. Tymczasem, Lean manufacturing bazuje na zasadzie wykonywania pracy tylko na życzenie klienta (np. fabrycznie nowe samochody są produkowane dla dealera dopiero po złożeniu zamówienia przez klienta), dlatego elementy pracy w toku nie są postrzegane jako aktywa, ale jako wydatek, który należy ograniczać. To z kolei ma istotny wpływ na księgowość, marketing i sprzedaż firmy.

W przeciwieństwie do tradycyjnej produkcji, Lean kładzie nacisk na optymalizację potencjału zasobów ludzkich, zamiast skupiać się na ulepszaniu i maksymalizacji udziału maszyn. Przykładowo, firma zarządzana zgodnie z metodyką Lean pozwoli by maszyna czekała na dostępność człowieka, ale nigdy na odwrót. Wynika to z ustanowionego przez Toyotę przekonania, że ludzie mogą poprawić swoją wydajność, a maszyny nie.

Myślenie Lean obejmuje cały strumień wartości firmy i dąży do zminimalizowania kosztów ogólnych. W produkcji zarządzanej tradycyjnie preferuje się koncentrację wysiłków na poprawie działania określonych obszarów. Każdy oddział może przedstawić swoje oszczędności i postępy we własnej domenie, uzyskując premie uznaniowe dla swoich działów. W szczupłej produkcji przyjmuje się założenie, że wspólna praca w obszarze całego procesu zapewni największy możliwy wzrost wydajności.

Dlaczego szczupła produkcja osiągnęła sukces?

Mówiąc skrótowo, gdyby tradycyjne podejście do produkcji było wystarczająco dobre, szczupła produkcja nigdy by się nie narodziła. Wykazano, że tradycyjne podejście do produkcji zwiększa koszty, generuje straty i wydłuża czas wprowadzania produktu na rynek, podczas gdy Lean manufacturing poprawia morale i zaangażowanie personelu, zwiększa jakość produktu oraz wyniki finansowe firmy. To dzięki metodyce Lean Toyota z pozycji upadku w latach 40-tych podniosła się do rangi firmy odnoszącej sukcesy na całym świecie.

Podsumowując, szczupła produkcja to nowszy sposób działania, transformujący procesy przepychania (push) w procesy pobierania (pull) zadań, obniżający koszty i zwiększający wartość produktu dla klientów poprzez eliminację strat.